درس های آموزنده ی ازدواج امیرالمومنین (علیه السلام) و حضرت زهرا (علیها السلام):

1. الگوی جاودانه

پیامبر (صلی الله علیه و آله) با این ازدواج، الگوی عملی و اسلامی ازدواج را جایگزین ارزش ها و سنت های جاهلیت کرد. ایشان به مردم آموختند که ازدواج، نردبانی است برای رسیدن به خدا، حفظ ایمان و تهذیب نفس، نه وسیله ای تنها برای براوردن غریزه های حیوانی. در دوران جاهلیت، ازدواج هیچ گونه جنبه معنوی نداشت همه گونه های ازدواج –جز یکی از آن ها- در حکم به بردگی گرفتن و خرید و فروش زن بود و در چنین شرایطی، پیامبر (صلی الله علیه و آله) با شوهر دادن دختر دردانه اش، بر همه آن اندیشه ها، خط بطلان کشید.

2.ازدواجی ساده و پر برکت

اگر ازدواج با هدف الهی و برای رضای او انجام گیرد، در عین سادگی نیز می توان زندگی آرام و با صفایی فراهم آورد. زن و مرد، درختانی هستند که اگر از همان آغاز، از آب زلال معنویت سیراب گردند، میوه های شیرین به بار خواهند آورد. همچنان که علی (علیه السلام) و زهرا (علیها السلام)، میوه هایی به ثمر رساندند که تا ابد، کسی نمی تواند حتی در اندیشه به بار آوردن چنین میوه هایی باشد. میوه هایی همچون حسن و حسین و زینب (علیه السلام) که خود از چشمه های جوشان معنویت سیراب می گشتند باید دانست همه ی اینها تنها در پرتو دین مداری، دوری از مادیات و توجه به معنویات به دست خواهد آمد.

3. پرهیزگاری؛ملاک گزینش

پیامبر(صلی الله علیه و آله)با معیاری که برای پذیرش خواستگار دختر نازنینش ارائه داد،همه ی معیارهای بیهوده و صددرصد مادی جاهلیت مانندثروت،شهرت وحسب و نسب را زیر پا نهاد. هنگامی که سنگریزه ها را به سوی «عبد الرحمن بن عوف»-آن خواستگارمشهور و ثروتمند عرب- می انداخت،به همه ی مسلمانان آموخت که پیامبر (صلی الله علیه و آله)شما با این معیارها مخالف است. پس شما نیزمخالف باشید. او،علی(علیه السلام)را با همه ی فقر و تنگدستی اش بر دیگرخواستگاران ثروتمند برتری داد؛زیرا ملاک پیامبر(صلی الله علیه و آله)،ملاک الهی بود.معیار او،ایمان،پاکی،پرهیزگاری و تهذیب نفس بود،نه ثروت،خانه و «شترانی با باری از پارچه های گران بهای مصری و ده هزار دینار.»[میزان مهریه ای که عبدالرحمن بن عوف برای فاطمه زهرا(علیها السلام)پیشنهاد کرد وپیامبر(صلی الله علیه و آله)را به خشم آورد./زندگانی فاطمه زهرا(علیها السلام)،ص47]

4. رضایت دختر

پیامبر(صلی الله علیه و آله) درباره ی قبول یا رد خواستگار با دخترش مشورت می کرد. او از یک سو برای حفظ شان و منزلت فاطمه(علیها السلام)واز سوی دیگر،برای احترام به نظر دختردرباره ی همسر آینده اش،با فاطمه (علیها السلام)،به مشورت می پرداخت ونظر او را جویا می شد.فاطمه ی زهرا(علیها السلام) در ماجرای خواستگاری علی(علیه السلام)،با سکوت،رضایت خویش را اعلام کرد. بنابراین،رضایت زن و مرد در همسر گزینی بسیار اهمیت دارد؛زیرا بیشتر ازدواج های اجباری که دختر در آن هیچ نقشی ندارد وبه زور،به خانه ی بخت!می رود،با شکست روبرو می شود.

5.سبک بودن مهریه

بهترین مرد و بهترین زن جهان با هم پیوند زناشویی بستند، در حالی که بیشترین بهایی که برای مهریه زهرا (س) گفته شده، 500 درهم است. آری، اسلام محمدی نه تنها مهر فراوان را نشانه ی ارزش و بزرگی نمی داند، بلکه برعکس، فراوانی مهریه را نشانه شومی یک زن می شمارد. چنان که امام صادق (ع) می فرماید: «شومی زن به فراوانی مهر و قیم بودن اوست». پیامبر اکرم (ص)، دختر دردانه و محبوبش را به مهریه ی اندک، شوهر داد تا این سیره در میان مسلمانان گسترش یابد، هرچند متأسفانه این گونه نیست.

6.جهیزیه به اندازه ی نیاز

یکی از مشکلات خانواده های امروزی برای ازدواج دختران شان، فراهم آوردن جهیزیه است، این پدیده که جنبه ی مد گرایی و چشم و هم چشمی نیز به خود گرفته است، گاهی به درگیری، اختلاف  و کشمکش های اقتصادی میان خانواده ها می انجامد. چنین وضعیتی را با جهیزیه ی فاطمه (س) و علی (ع) مقایسه کنید. پیامبر اکرم (ص) برای عروسی دخترش از محل فوش بهای زره علی (ع)، جهیزیه ای بسیار ساده فراهم آورد، به گونه ای که شگفتی همگان را برانگیخت. پیامبر (ص) با شوهر دادن دختر خویش و چگونگی این پیوند می خواست فرهنگ و سنتی نوین در اندازد و بر روی همه اندیشه های غلط مادی، خط بطلان بکشد. به راستی، اگر پیامبر (ص)، جهیزیه ی فراوان و گران بها را مایه ی ارزش مندی زن می دانست، آیا هیچ حاضر می شد که برای دخترش که از همه دنیا برایش عزیز تر بود، وسایل اندک آن هم سفالین بخرد؟ آری، با به کار بستن چنین روش پسندیده ای، می توان امید داشت که گره بسیاری از مشکلات امروزی ما کشوده شود.